آغاز اقدامات عملیاتی مشترک ایران و عراق برای تثبیت کانون‌های گرد و غبار
مدیر مرکز بین‌المللی مدیریت جامع حوضه‌های آبخیز از آغاز اقدامات عملیاتی و میدانی مشترک ایران و عراق برای تثبیت خاک در کانون‌های گرد و غبار کشور همسایه با سفر رئیس سازمان منابع طبیعی و هیات همراه او به این کشور خبر داد.
«حمید نوری» مدیر مرکز بین‌المللی مدیریت جامع حوضه‌های آبخیز در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا درباره اهداف سفر رئیس سازمان منابع طبیعی و هیات همراه او به عراق برای شروع همکاری‌های مشترک در زمینه اجرای برنامه‌های عملیاتی و میدانی تثبیت خاک در کانون‌های گرد و غبار این کشور که از روز پنجشنبه (۶ اردیبهشت ۱۴۰۳) آغاز شده است، توضیح داد: سازمان منابع طبیعی یک دستگاه اجرایی است که در طول دهه‌های اخیر، انجام اقدامات عملیاتی در زمینه مقابله با بیابان‌زایی و تثبیت کانون‌های گرد و غبار را در نقاط مختلف کشورمان دنبال کرده است، به نحوی که در چند سال گذشته شاهد اجرای برنامه‌هایی نظیر نهال‌کاری، بوته‌کاری و ایجاد بادشکن‌های زنده و غیرزنده در سطوحی گسترده از مناطق مرکزی، جنوبی و بخش‌هایی از مناطق شرقی کشور توسط این سازمان بوده‌ایم.
وی افزود: اقدامات عملیاتی سازمان منابع طبیعی در دو بخش بیولوژیکی و بیومکانیکی در مناطق بیابانی کشور، اثرات فراوانی بر کاهش میزان خیزش ریزگردها در سال‌های اخیر داشته است، به صورتی که علاوه بر کاشت پوشش گیاهی و ایجاد بادشکن‌ها، برنامه‌هایی نیز برای افزایش میزان رطوبت خاک به‌ویژه در هنگام وقوع بارندگی در مناطق بیابانی انجام شده است که این کار می‌تواند شرایط را برای کاهش نرخ بیابان‌زایی و افزایش پوشش گیاهی در بیابان‌ها فراهم کند و منجر به کم شدن احتمال خیزش ریزگردها غبار شود. حالا هم قرار است از تجربه‌هایی که در از انجام چند میلیون هکتار عملیات مقابله با بیابان‌زایی و تثبیت خاک در کانون‌های گرد و غبار در طول سال‌های گذشته در کشورمان به دست آمده است، برای مقابله با خیزش ریزگردها در کشور عراق استفاده کنیم.
ضرورت جدی همکاری با کشورهای همسایه و همجوار برای مقابله با بیابان‌زایی
نوری با بیان این که مساحت تمام کانون‌های گرد و غبار در داخل کشورمان حدود ۱۴ میلیون هکتار است، اما ریزگردهای برخاسته از نزدیک ۲۷۰ میلیون هکتار از کانون‌های سایر کشورها، نقاط مختلف ایران را تحت تاثیر قرار می‌دهند، عنوان کرد: پژوهش‌های کارشناسی متعددی نشان می‌دهد که حتی اگر در تمام کانون‌های خیزش ریزگردها در محدوده سرزمینی ایران، اقدامات بیولوژیک و بیومکانیک لازم را برای تثبیت خاک انجام دهیم، با توجه به این که بخش اصلی ریزگردها از خارج کشور وارد سرزمین ما می‌شوند، همچنان مشکل حل نخواهد شد و اگر می‌خواهیم این مساله را در داخل کشورمان حل کنیم، باید ضمن تعامل با کشورهای منطقه بخصوص کشورهای همسایه که کانون‌های گرد و غبار آن‌ها بیش از سایر کشورها ایران را تحت تاثیر قرار می‌دهد، اقدامات عملیاتی مقابله با ریزگردها را در این کشورها نیز اجرایی کنیم.
مدیر مرکز بین‌المللی مدیریت جامع حوضه‌های آبخیز خاطرنشان کرد: کشورهای همسایه و همجوار نظیر عراق، سوریه و عربستان و همچنین سایر کشورهای حاشیه خلیج فارس و برخی کشورهای آسیای میانه نظیر ترکمنستان و ازبکستان، همگی دارای کانون‌های وسیع خیزش گرد و غبار هستند که در سال‌های اخیر میزان ریزگردهای برخاسته از آن‌ها در پاره‌ای از مواقع سال به‌شدت افزایش پیدا کرده و بیش از پیش مناطق مختلف کشورمان را تحت تاثیر قرار داده است؛ طبیعی است که اگر با این کشورها در زمینه انجام اقدامات مورد نیاز برای مقابله با بیابان‌زایی همکاری نکنیم، قطعا نخواهیم توانست که مشکل ریزگردها را در داخل کشورمان حل کنیم، بنابراین چه از جنبه همکاری‌های پژوهشی و تبادل دانش و تجربیات و چه از جنبه انجام اقدامات عملیاتی مشترک، حتما باید با زمینه مقابله با ریزگردها با این کشورها همکاری داشته باشیم.
برنامه‌ریزی برای تهیه نقشه‌راه مدیریت اکوسیستم‌های بیابانی ایران و عراق
نوری با تاکید بر این که سفر رئیس سازمان منابع طبیعی و هیات همراه او به عراق، آغاز اقدامات عملیاتی و میدانی مشترک برای تثبیت خاک در کانون‌های گرد و غبار این کشور همسایه محسوب می‌شود، یادآور شد: پیش از این در سفر رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست و سایر مسئولان ارشد کشورمان به عراق، تفاهم‌نامه‌هایی برای انجام اقدامات عملیاتی مشترک در کانون‌های خیزش ریزگردها در این کشور به دست آمده بود، اما تا امروز این تفاهم‌نامه‌ها وارد فاز اجرایی نشده بود. البته برخی اقدامات میدانی به صورت پراکنده و آزمایشی انجام شده بود، اما تا کنون این اقدامات منسجم نبود و نقشه راه مشخصی نداشت؛ حالا خوشبختانه تهیه نقشه راه مدیریت اکوسیستم‌های بیابانی دو کشور در دستور کار قرار گرفته است و در سفر آقای نوبخت (رئیس سازمان منابع طبیعی) به کشور عراق، اقدامات عملیاتی مشترک آغاز خواهد شد.
وی در پایان تصریح کرد: اکوسیستم‌های طبیعی کاملا به یکدیگر متصل و مرتبط هستند و نمی‌توان آن‌ها را با مرزهای جغرافیایی از یکدیگر جدا کرد؛ بنابراین با توجه به تاثیر بالای کانون‌های ریزگردهای عراق بر خیزش گرد و غبار در کشورمان و با توجه به این نکته که در عراق نیز مانند ایران، محققان، اساتید و متخصصان برجسته‌ای در حوزه مقابله با بیابان‌زایی و اقدامات عملیاتی لازم برای مدیریت کانون‌های گرد و غبار فعالیت می‌کنند، قطعا انجام پژوهش‌های مشترک و در ادامه آن، اجرای اقدامات عملیاتی و میدانی مشترک، می‌تواند در بلندمدت هم به حفظ اکوسیستم‌های عراق کمک کند و هم از میزان بروز پدیده ریزگردها در مناطق مختلف ایران بخصوص در غرب و جنوب غرب کشورمان بکاهد.