اجرای طرح های اشتغال زایی کولبران در روستاهای مرزی شمال غرب
درست در شمال غربی کشور؛ در استان آذربایجان غربی، شهرستانی خوش آوازه به نام سردشت قرار گرفته است. شهرستانی که یکی از روستاهای تابع آن، دیوالان با حدود ۸۵ خانوار دائمی است. روستایی که به جهت برخورداری از طبیعتی بکر، زیبا و همیشه سرسبز می تواند بستر خوبی برای رونق فعالیت های کشاورزی، باغداری، دامداری و حتی گردشگری باشد.
کارواشتغال به نقل از بازار کار : با این حال در نبود امکانات کافی، مردم روستا بیشتر مشاغلی کاذبی از جمله کولبری که همچون حرکت بر روی لبع تیغ است و همواره سلامت و حتی جان آن ها را به خطر می اندازد اشتغال دارند.
جوانان این روستا از سنین پایین به کولبری مشغول می شوند و جان خود را به ازای مبالغ ناچیزی همچون ۱۰۰ تا ۲۰۰ هزار تومان به خطر می اندازند و از پیچ و خم کوه ها در تمام فصول بالا می روند و کالاهایی حتی به وزن یک یخچال را بر دوش می گذارند تا گذران زندگی کنند.
روستایی که بنیاد برکت ستاد اجرایی فرمان حضرت امام (ره) از طریق تسهیل گران خود بارها آن را مورد بررسی قرار داد؛ نیازها و توانمندی های آن ها را شناسایی کرد و با حمایت هایی که در قالب ارائه تسهیلات به مردم است نه تنها توانست جلوی بخشی از کولبری پرمخاطره روستاییان را بگیرد بلکه برای تعداد قابل توجهی از مرز نشینان نیز فرصت کشاورزی و کسب درآمد از ظرفیت های خدا دادی منطقه را فراهم کرد.
حالا بخشی از روستاییان دیوالان کشاورز شده اند و محصولات منحصر به فرد منطقه خودشان را در مزارع شان کشت و برداشت می کنند و بخشی دیگری که هنوز به کولبری اشتغال دارند قرار است با حمایت های دنباله دار بنیاد برکت به مشاغل بهتر و دائمی تری اشتغال یابند.
البته برنامه های بنیاد برکت در این روستا و سایر روستاهای مشابه آن در مناطق مرزی به همین جا محدود نمی شود و آن طور که مسئولان بنیاد می گویند قرار است با ایجاد واحدهای فرآوری در قالب ایجاد زنجیره سبز برکت، باری دیگر برکت در مناطق مرزی جاری شود.
ظرفیت بالای تولید محصولات باغی و زراعی
مرتضی نیازی معاون توسعه اشتغال اجتماع محور بنیاد برکت در خصوص شهرستان سردشت در استان آذربایجان غربی بیان داشت: روستای دیوالان سردشت در نقطه صفر مرزی قرار دارد که از یک سو به کوه های عراق منتهی می شود و حدود ۴۳۰ نفر جمعیت دارد.
نیازی: با توجه به رسالتی که در بنیاد برکت بر عهده داریم به روستاهای مرزی غرب کشور در استان های آذربایجان غربی، کردستان و کرمانشاه ورود و نسبت به توانمند سازی روستاییان اقدام کردیم
وی با اشاره به اینکه عمده اشتغال مردم روستا با توجه به شرایط کوهستانی کشاورزی دیم یا کولبری است افزود: با توجه به رسالتی که در بنیاد برکت بر عهده داریم به روستاهای مرزی غرب کشور در استان های آذربایجان غربی، کردستان و کرمانشاه ورود و نسبت به توانمند سازی روستاییان اقدام کردیم.
نیازی با اشاره به اینکه یکی از روستاهای هدف در مناطق مرزی کشور دیوالان سردشت است، ادامه داد: با توجه به ظرفیتی که در این روستا و سایر روستاهای هدف وجود دارد کار گروه های توسعه اشتغال را در آن ها از شورایار، دهیار و ماموستای (امام جماعت) و فعالان اجتماعی روستا تشکیل دادیم تا مسائل روستا شناسایی و گزارشی از آن تهیه شود که بر اساس آن تصمیم بگیریم در روستا باید چه اقداماتی انجام دهیم؟
معاون توسعه اشتغال اجتماع محور بنیاد برکت با اشاره به اینکه عمده ظرفیت روستای دیوالان در حوزه تولید محصولات باغی و زراعی از جمله انگور دیم است افزود: هرچند انگور این منطقه بسیار با کیفیت است اما چون به صورت دیم تولید می شود چندان بهره وری ندارد از این رو متوجه شدیم اگر به صورت نیمه آبی این محصول تولید شود می توان حداقل ۲.۵ برابر افزایش بهره وری را شاهد باشیم. بنابراین توصیه شد بخشی از زمین های کشاورزی روستا که حدود ۲۱۰ هکتار است با مشارکت خود اهالی روستا تبدیل به زمین های آبی شود.
تبدیل مزارع دیم به مزارع آبی با حمایت ۴ میلیارد تومانی
نیازی با اشاره به اینکه بنیاد برکت با همکاری روستاییان برای رفع مشکل آب در حوزه کشاورزی روستای دیوالان ورود کرد بیان داشت: حدود ۴ میلیارد تومان آورده نقدینگی برای این طرح نیاز بود که نیمی از آن از سوی بنیاد برکت و مابقی از محل دیگری تامین شد و کارهای اجرایی طرح نیز توسط خود اهالی انجام شد.
نیازی: هدف بنیاد برکت علاوه بر اهدای تسهیلات توانمند سازی، افزایش حداکثری حضور روستاییان در اجرای پروژه های آبادانی است
معاون توسعه اشتغال اجتماع محور بنیاد برکت با اشاره به اینکه هدف بنیاد برکت علاوه بر اهدای تسهیلات توانمند سازی افزایش حداکثری حضور روستاییان در اجرای پروژه های آبادانی است تاکید کرد: شورای روستا مسئول اجرای پروژه شد و کار را پیگیری کرد و موانع را از سر راه کنار زد تا امروز ثمره تلاش ها را شاهد باشیم.
وی با اشاره به اینکه اجرای طرح های توانمند سازی بنیاد برکت در روستاهای مرزی بر اساس مطالبه خودشان ادامه می یابد افزود: علاوه بر استقبالی که از طرح های توانمند سازی شد همچنان روستاییان تقاضا دارند که پروژه ادامه یابد و علاوه بر ۲۱۰ هکتار از مزارع که آبی شدند حدود ۱۰۰ هکتار دیگر هم به طرح افزوده شود تا بتوانند بهره وری کشاورزی در منطقه را افزایش دهند. البته امکان احداث گلخانه هم وجود دارد و همچنان پای کار هستیم تا به توسعه روستا کمک کنیم.
اجرای برنامه توسعه روستایی در ۸۵۰ روستای مرزی
معاون توسعه اشتغال اجتماع محور بنیاد برکت با اشاره به اینکه در کنار حمایت های بنیاد، از دولت نیز تقاضا شد تا نسبت به آسفالت جاده روستایی اقدام کند بیان داشت: حدود چند کیلومتر از مسیر روستا آسفالت شده و فقط بخشی از آسفالت آن مانده امید است آن نیز به زودی آسفالت شود. در صورت راه سازی در این منطقه به قدری جاذبه های گردشگری روستا زیاد است که می توان به عنوان منطقه ای گردشگر پذیر به آن توجه داشت که می تواند باعث رونق روستا هم شود.
وی تاکید کرد: البته از این دست روستاها در نقاط مرزی کشور کم نیست و بنیاد برکت تاکنون در راستای توسعه مناطق روستایی توانسته به حدود ۸۵۰ روستا ورود کند که این مناطق مرزی هدف بنیاد در استان های آذربایجان غربی، کردستان و کرمانشاه قرار دارند.
نیازی: معتقد هستیم که با کار یک باره توانمند سازی در روستا رخ نمی دهد و باید کارها پیوسته باشد
نیازی با اشاره به اینکه فعالیت بنیاد به همین روستاها محدود نمی شود و در راستای توسعه روستاهای دیگر هم اقدام خواهد شد افزود: روستاهای این مناطق مملو از ظرفیت هستند، برای مثال در یکی از این روستاها یکی از کار آفرینان با بهره مندی از ظرفیت چوب موجود در روستا نسبت به تولید ظروف چوبی که این روزها خیلی طرفدار دارد اقدام کرده است. همچنین روستایی دیگری زنبور داری را در کنار فعالیت کشاورزی توسعه می دهد.
وی اضافه کرد: در روستاهای دیگر هم ورود می کنیم و در آنجا نیز طرح های مختلفی که یکی از کار آفرینان روستایی که می رویم با چوب صنایع چوبی را تولید می کنند. ظروف چوبی که امروزه خیلی طرفدار پیدا کرده اند را تولید می کنند و با توجه به میزان چوب و مرغوبیت آن انجام می شود و طی بازاریابی اینترنتی فروش می روند.
نیازی ادامه داد: ما معتقد هستیم که با کار یک باره توانمند سازی در روستا رخ نمی دهد و باید کارها پیوسته باشد. الان نیز در حوزه مزارع کمک کردیم و انشالله در برنامه های بعدی به همت دوستان در حوزه تبدیل مزارع به گلخانه و ایجاد زنجیره فرآوری کمک می کنیم؛ زنجیره ای که اینجا شکل بگیرد و کمک می کنیم به در این منطقه ذیل الگوی پیشرفت برکت طرح های توسعه ای انجام شود.
همچنین معاون توسعه اشتغال اجتماع محور بنیاد برکت تاکید کرد که شبکه تسهیل گری روستاها متشکل از هزار نفر از بومیان، کسانی از دل روستاها هستند که با تحربیاتی که دارند می توانند به توسعه روستایی بنیاد برکت کمک کنند.
رونق نسبی کشاورزی به جای کولبری پرمخاطره
رحمان سلیمانی دهیار روستای دیوالان ضمن خوش آمد گویی به اعضای بنیاد برکت و خبرنگاران بیان داشت: به سرزمینی قدم گذاشته اید که دارای مردمان غیور و زحمت کش، مرز داران جان بر کف و همیشه در صحنه است. از این رو امید است این برنامه که با هدف محرومیت زدایی، اشتغال زایی کولبران، جوانان و کمک به معیشت و تولید در روستاهای مرزی صورت گرفته، گره گشای مشکلات ساکنان این مرز و بوم و البته تمام ساکنان مرز نشین باشد.
سلیمانی: کولبری و بیکاری معضلی اقتصادی و اجتماعی است که قابلیت رفع آن در گرو فراهم کردن فرصت اشتغال پایدار، ارائه وام و اعتبار و استفاده از ظرفیت های منطقه است
وی افزود: کولبری و بیکاری معضلی اقتصادی و اجتماعی است که قابلیت رفع آن در گرو فراهم کردن فرصت اشتغال پایدار، ارائه وام و اعتبار و استفاده از ظرفیت های منطقه است. اقداماتی که باید در جهت رفع مشکلات، محرومیت و بیکاری و کمک به جوانان و ایجاد شغل انجام بگیرد. ما نیز خواهان همکاری بیشتر بانک ها و مسئولان برای رفع مشکلات مردم و مشارکت بیشتر بنیاد برکت در پروژه های آبادانی منطقه هستیم.
سلیمانی با اشاره به اینکه حسن تدبیر مدبرانه بنیاد برکت در راستای رفع مشکلات مردم تاکید کرد: این روستا دارای حدود ۸۵ خانوار و حدود ۱۲ خانوار فصلی است. همچنین روستای دیوالان دارای ظرفیت های بالایی در حوزه های کشاورزی در مزارع باغداری و غیره است. علاوه بر این ظرفیت دامپروری روستا هم با توجه به موقعیت کوهستانی آن بسیار بالا است.
دهیار دیوالان تاکید کرد: هرچند ظرفیت ها بالا است اما متاسفانه به دلیل اینکه بیکاری در این منطقه زیاد است جوانان طی سال ها ناچار بودند از طریق کولبری جان خودشان را به خطر بندازند و شب و روز در مناطق کوهستانی به خاطر ۱۰۰ تا ۲۰۰ هزار تومان کولبری کنند. خوشبختانه امروز به همت بنیاد برکت که از دو سال قبل به توانمند سازی روستاییان این منطقه ورود کرده و وام اشتغال داده، توانستیم نسبت به توسعه باغات انگور و سیب اقدام کنیم و بخشی از جوانان نیز به جای کولبری در مزارع مشغول شده اند.
افزایش امید به آینده به برکت طرح های بنیاد برکت
خلیل چوکلی نماینده دهیاران آذربایجان غربی نیز به عنوان تسهیل گر توسعه اشتغال در شهرستان سردشت بیان داشت: هرچند روستای دیوالان از ظرفیت های اقتصادی و اشتغال زایی بالایی برخوردار است. از این رو نسبت به بررسی و شناسایی ظرفیت ها و مشکلات اقدام کردیم. خوشبختانه روش هایی که بنیاد برکت امروزه برای ایجاد و توسعه اشتغال و ایجاد کسب و کارهای متنوع به کار گرفته یکی از روش های نوینی است که حرف برای گفتن دارد.
چوکلی: امید است در آینده نیز برنامه های توسعه ای بیشتری را در روستا اجرایی کنیم تا بتوانیم در زمینه فعالیت های تولیدی و تبدیلی، ایجاد گلخانه های کوچک مقیاس و بزرگ مقیاس، کارهای خرد و خانگی و حتی طرح های بنگاه محور در روستا کارهای ارزنده ای را انجام دهیم
وی افزود: افتخار می کنیم امروز توانستیم برای این روستا که عمده اشتغال مردم آن کولبری بوده، قدمی برای اشتغال، آبادانی و توسعه روستا بر داریم. هر چند هنوز شماری از مردم در روستا به کولبری مشغول هستند؛ کسانی که در این راه دچار حادثه شده اند و حتی جان خودشان را هم از دست داده اند.
چوکلی تاکید کرد: امید است قدمی که برای اشتغال، آبادانی و توسعه روستا برداشته ایم ادامه یابد و در آینده نیز برنامه های توسعه ای بیشتری را در روستا اجرایی کنیم تا بتوانیم در زمینه فعالیت های تولیدی و تبدیلی، ایجاد گلخانه های کوچک مقیاس و بزرگ مقیاس، کارهای خرد و خانگی و حتی طرح های بنگاه محور در روستا کارهای ارزنده ای را انجام دهیم و بتوانیم جوانان روستا را در شرایطی قرار دهیم که امید به آینده داشته باشند.
وی افزود: امید به آینده ای که باعث شود جلوی مهاجرت گرفته شود و مردم منطقه بتوانند از این همه ظرفیتی که در روستا وجود دارد نهایت بهره را ببرند. این روستا زمین های بسیاری دارد و خاکی که در این مناطق است می تواند بسیار ثمر آفرین باشد. همچنین کاشت انگور به صورت نیمه دیمی جزو محصولات باغی شهرستان سردشت است که طی سه سال به بهره برداری می رسد.
زنجیره سبز برکت در روستاها جاری می شود
این تسهیل گر بنیاد برکت بیان داشت: در ادامه، در راستای زنجیره سبز قدم برداشتیم و در سال ۱۳۹۹ به شهرستان سردشت در قالب طرح های بنیاد برکت ورود کردیم. از دامداری هم حمایت کردیم و با توجه به شرایط منطقه و درخواست مردم در حوزه توسعه باغداری در قالب کشت باغات انگور سیاه، سماق و گردو اقدام کردیم.
چوکلی: همین چند سال پیش بیش از ۹۰ درصد روستاییان دیوالان به کولبری مشغول بودند که اکنون بخشی از آن ها باغدار شده اند و می توانند زندگی آسوده تری داشته باشند
وی افزود: روش کار بنیاد برکت یکی از روش های قابل توجهی است که با توجه به اشتغال هدفمند که جامعه هدف کولبران است توانستیم برای این روستا و ۲۷ روستای دیگر در سال ۱۴۰۲ اقداماتی انجام دهیم. همچنین در قالب این رهیافت در مدل سرمایه گذاری حمایتی با شناسایی تک به تک متقاضیان با توجه به شرایطی که داشتند تسهیلات اهدا و برایشان اشتغال ایجاد می کنیم.
چوکلی ادامه داد: سپس دنبال این هستیم که کارهای مشارکتی در قالب طرح آسمان انجام دهیم یا اینکه در قالب طرح آفتاب طرح های بنگاه محور ایجاد کنیم که بتوانیم کارهای پایداری انجام دهیم که علاوه بر اشتغال فردی شاهد اشتغال های اشتراکی هم در این منطقه باشیم.
به طور کلی به گفته این تسهیل گر، تا همین چند سال پیش بیش از ۹۰ درصد روستاییان دیوالان به کولبری مشغول بودند که اکنون بخشی از آن ها باغدار شده اند و می توانند زندگی آسوده تری داشته باشند.