امنیت کارگران و کارگاهها زیر ذره بین بازرسان وزارت کار
کارواشتغال به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، آقای پرنده ، مدیر کل بازرسی کار وزارت تعاون کار و رفاه اجتماعی به مناسبت روز ایمنی ، هفتم مهرماه ، با حضور در استودیوی برنامه سلام خبرنگار در شبکه خبر گفت : در سطح کشور حدود ۸۱۰ نفر بازرس کار داریم که در طول سال حدود ۴۲۰ هزار بازرسی از کارگاهها در زمینه های امنیت کارگاه ، پرداخت حقوق و بیمه و به طور کلی حفظ و صیانت از نیروی کار را انجام می‌دهند .
سوال: آقای پرنده من می‌خواهم که شما ابتدا قدری در مورد قوانینی که برای نظارت بر وظایف کارفرمایان است آن هم در قبال ایمنی کارگران برای ما و بینندگانمان توضیح بفرمایید ؟
پرنده : خدمتتان عرض کنم که به استناد قانون کار جمهوری اسلامی ایران فصل چهارم قانون کار پیش بینی شده برای مسائل حفاظت فنی و بهداشت کار که در واقع میشود استفاده کرد از قوانینی که در این فصل وجود دارد. وزارت تعاون و کار و رفاه اجتماعی یک معاونت تخصصی دارد به عنوان معاونت روابط کار که ۴ محور و چهار ماموریت اساسی را دنبال می‌کند، یکی بحث تنظیم روابط کارگر و کارفرما ، حفظ و صیانت نیروی کار، بررسی بحث تشکلات کارگری و کارفرمایی نقش شرکای اجتماعی در سیاست گذاری و برنامه‌ریزی کلان کشور در حوزه مسائل قانون کار و همچنین توجه به واحدهایی که دارای مشکلات اقتصادی هستند هم برای رفع آنها و توجه به بیمه بیکاری کارگران یکی از مواردی که اداره کل بازرسی کار در واقع دنبال می‌کند در حوزه معاونت روابط کار، در واقع حفظ و صیانت نیروی کار است که در فصل چهارم قانون کار توجه ویژه‌ای شده برای حمایت از نیروی کاری که در کشور در بخش‌های مختلف دارد کار می‌کند از جمله ماده ۹۶ قانون کار که اداره کل بازرسی کار را با وظایفی مشخص کرده که بتواند در واقع نظارت عالی را بر اجرای مقررات ایمنی داشته باشد.
سوال : شما به مقررات ایمنی اشاره فرمودید من می‌خواهم بدانم که اولاً شما یک گشت‌های بازرسی دارید برای ایمنی کارگاهها بفرمایید که در طول سال اصلاً چند گشت بازرسی دارید و الان آنچه که احصا شده از این گشت‌های بازرسی شما چند تا کارگاه هستند که به صورت نا ایمن هستند و یا ایمنی کامل را ندارند؟
پرنده : خدمتتان عرض کنم که به استناد فصل چهارم قانون کار و ماده ۹۶ که خدمتتان عرض کردم بازرسان کار یعنی تنها افراد متخصصی هستند که در وزارت کار دارای کارت شناسایی با امضای وزیر کار هستند که می‌توانند در هر موقع از ساعات شبانه روز به کارگاه‌های مشمول قانون کار ورود کنند و وضعیت و شرایط ایمنی محیط کار و حقوق کارگران را بررسی کنند . ما در سطح کشور حدود ۸۱۰ نفر بازرس کار در کل کشور داریم که همکاران بازرس کار ما در واقع در طول سال حدود ۴۲۰ هزار بازرسی از کارگاهها را انجام می‌دهند خوب وقتی همکار بازرس کار ما به یک محیط کار ورود می‌کند در واقع شرایط ایمنی محیط کار را بازرسی می‌کند، عوامل زیان آور محیط کار را بررسی می‌کنند ورود می‌کنند به مسائل پرداخت حقوق و دستمزد و بیمه کارگران و همه مواردی که در قانون کار است توسط بازرسین کار در واقع مورد نظارت قرار می‌گیرد اما اولویت بحث ما حفظ و صیانت نیروی کار است که در واقع نظارت کنند و ما آیین نامه‌هایی را داریم به صورت ماده ۸۶ قانون کار که در واقع شورای عالی وزارت فنی آیین نامه‌هایی را تدوین می‌کند برای حفاظت ایمنی در کارگاهها ما حدود ۴۲۰ هزار بازرسی که در کارگاهها وقتی همکاران من بازرسی می‌کنند چک لیست‌هایی را داریم در بخش‌های مختلف مثلاً در بخش ساختمان چک لیست خاص خودش را دارد در بخش صنعت همینطور و در بخش‌های مختلف بر اساس این چک لیست‌ها همکاران من بازدید می‌کنند و نواقصی را در واقع شناسایی می‌کنند .
سوال: شاخص‌ترین این نواقص که در کارگاهها الان موجود است چیست ؟
پرنده : ببینید مثلاً در بخش ساختمان نواقصی که در بخش ساختمان وجود دارد این است که اکثر ساختمان پرتگاه‌های بدون حفاظ است چاله‌های آسانسوری که در حال ساخت هست حفاظ لازم را ندارند یا کار در ارتفاع که صورت می‌گیرد جایگاه کاریشان غیر ایمنی است .
سوال: این موضوع قراردادهای سفید امضا مرتفع شد ؟
پرنده : ما اتفاقاً سال قبل هم ما به این بحث ورود کردیم که اصلاً بستن هرگونه قرارداد …
سوال : چون یک بخش میشود آنچه که در حوزه کاریشان دارد اتفاق می‌افتد و ایمنی که دارند یک بخش هم شما اشاره فرمودید که قراردادها را نگاه می‌کنند و خیلی هم مهم است آنقدر این قراردادهای سفید امضا که می‌گرفتند و اجحافی که می‌شد در حق کارگران به خصوص ساختمانی زیاد بود که واقعاً ورود شما فکر می‌کنم از این باب بود ؟
پرنده : قطعاً همینطور است .
سوال : بفرمایید که چه تعداد از این قراردادها دچار مشکل هستند ؟
پرنده : ببینید اصلاً کلاً بحث این بود که وزارت کار به لطف خدا در برنامه هفتم و پیشنهادی که وزارت کار هم داده بود برای امنیت شغلی کارگران که البته این در حوزه تخصصی همکاران من در روابط کار است این بود که در واقع بیاییم امنیت شغلی را به جای اینکه قرارداد یک ماهه ، دو ماهه داشته باشند و در واقع یک کارگر با استرس روحی در کار باشد که آیا قرارداد من تمدید میشود یا نه این‌ها ساماندهی شود و مشاغلی که به صورت دائم هستند این‌ها بتوانند قرارداد دائم یا دستکم به قرارداد ۴ ساله تبدیل شود، اداره کل بازرسی کار من یادم می‌آید حدود یک سال و نیم قبل هم یک ابلاغ به سراسر کشور اعلام کردم رسماً که اخذ هرگونه قرارداد سفید امضا و تسویه چون ما قبلاً مواردی را داشتیم که افراد را همان ابتدای قرارداد وقتی می‌خواستند باهاشون قرارداد ببندند و شروع به کار بکنند یک کاغذی هم زیر اون برگه‌ها می‌گذاشتند و یک امضایی هم از آن بنده خدا می‌گرفتند که قطعاً مراجع حل اختلاف ما به هیچ عنوان این‌ها را قبول نمی‌کنند و دستورالعملی را صادر کردیم به کلیه مراجع حل اختلاف و هیئت‌های تشخیص ما که فرم‌هایی که تحت عنوان تسویه حساب میگیرند از یک کارگر به هیچ عنوان اعتبار ندارد حتماً باید به حساب بانکی افراد اون مبالغ واریز شده باشد و الحمدلله نظارت‌های خوبی دارد صورت می‌گیرد .
سوال: الان با آن ابلاغیه‌ای که شما انجام دادید چقدرش مرتفع شده؟
پرنده : ببینید عددی را ندارم که بگویم چه تعداد از این‌ها برطرف شده ولی به عنوان یک دستگاه نظارتی در حوزه حفظ و صیانت نیروی کار دستورات لازم به کلیه بازرسین کارداده‌ایم که وقتی بازرسی می‌کنید این موارد را هم مورد بررسی قرار بدهید الحمدلله دانش و اطلاعات نیروی کار ما هم روز به روز دارد افزایش پیدا می‌کند یعنی قبلاً شاید من می‌رفتم یک جایی یک کاغذ می‌دادند من امضا می‌کردم اما الان می‌گویم بگذارید مطالعه کنم ببینم که چیست و بعد امضا می‌کنم در آن حوزه حفاظت ایمنی که ۴۲۰ هزار بازرسی صورت می‌گیرد وقتی که بازرسی‌ها صورت گرفت آن ابلاغیه‌ها را به دست کارفرماها می‌رسانیم که این موارد نقص وجود دارد مثلاً در حدود یک سال ۳۶۰ هزار فرم را ما ابلاغ می‌کنیم به کارفرما که نواقصتان به این صورت است و باید این را رفع کنید .
سوال : بعد مراجعه می‌کنید مجدد برای اینکه ببینید ؟
پرنده : بله همکاران من برای آن کارگاه‌های پر خطری که موارد ایمنی‌اش بیشتر است همان جا ابلاغ می‌کنند اگر که مواردی هم هست که نیاز دارد اینقدر احتمال وقوع حادثه در آن کارگاه زیاد است به استناد ماده ۵ همکاران من به اداره کار محل اعلام می‌کنند و در آنجا به دادگستری اعلام میشود که این کارگاه باید تعطیل شود .
سوال : الان کارگاه پر خطری دارید که بهش ابلاغ کرده باشید و هنوز مراجعه نکرده باشد برای اینکه ببینید مرتفع کرده‌اند یا نه برخی از کارگاهها هم هستند که آنقدر واقعاً پرخطر هستند شاید مرتفع کردن آن مشکلاتی که شما می‌گویید برایشان هم مقرون به صرفه نباشد و یا اصلاً امکان پذیر نباشد داشتید یک همچین چیزی الان مورد مشخص یا واضحی هست که هیچگونه تغییری در روند کاری آن کارگاه صورت نگرفته باشد ؟
پرنده : موارد که وجود دارد ببینید همکاران من یک برنامه دوره‌ای و زمانبندی دارند یک بازرسی موردی داریم که بر اساس مورد ما یک گزارشی می‌روند بازرسی می‌کنند یک برنامه دوره‌ای داریم که از قبل تنظیم شده است که این دسته از کارگاهها در این تاریخ باید بازرسی شوند و در واقع با توجه …
سوال: موردی‌ها داشته‌اید ؟
پرنده : موردی به این صورت است که اعلام می‌کنیم از فلان کارگاه بازدید می‌کنیم و گزارشتان را بدهید اگر احیاناً توجه نکنند ما باید به مراجع دادگستری اعلام کنیم.
سوال: آقای پرنده الان کارگاه پر خطری داریم ؟
پرنده : بله ببینید اصلاً این نیست که ما بگوییم اصلاً کارگاه پر خطری وجود ندارد ما در هر سه بخشمان چه بخش ساختمان من این نکته را عرض کنم که این نکته خیلی مهم است ببینید به استناد ماده ۹۵ قانون کار مسئولیت اجرای مقررات ایمنی در کارگاهها به عهده کارفرما است یک کارفرما می‌تواند یک کارفرمای بزرگ مثل ذوب آهن مثل فولاد باشد.
سوال : ولی مهم است که شما وظیفه سازمانی خودتان را درست انجام داده باشید همکاران بازرسیتان این همه زحمت می‌کشند و می‌روند برای بازدیدها بالاخره اونجاهایی که پرخطر است را به آنها ابلاغ میشود من می‌خواهم ببینم که الان چند کارگاه پرخطر هستند که به آنها ابلاغ شده که شما پرخطر هستید و باید این نواقص را رفع کنید؟
پرنده : ما در سال گذشته حدود ۹۰ هزار کارگاه پرخطر در کشور بازدید کردیم امسال به این نتیجه رسیده‌ایم که در بخش‌های مختلف باز هم شناسایی و عددی را که شناسایی کردیم که باید به عنوان کارگاه‌های پرخطر در سه بخش ساختمان معدن صنعت بازدید کنیم حدود ۱۴۰ هزار کارگاه را در برنامه بازدید گذاشته‌ایم.
سوال : در برنامه بازدید این ۱۴۰ هزار کارگاه کارگاهی را دارید که بهشون اعلام کرده باشید که شما پرخطر هستید و هنوز آن خطرهای احتمالی را که شما بهشون گوشزد کرده‌اید را مرتفع نکرده باشند ؟
پرنده: قطعاً وقتی که ما اعلام می‌کنیم که این‌ها را باید رفع کنید ما در واقع بازدید می‌کنیم این نواقص وجود دارد .
سوال : چند تا؟
پرنده : حالا عددش را نمی‌شود ولی می‌توانیم بگوییم که ما ۱۴۰ هزار تا کارگاه پرخطر را بازدید می‌کنیم روال ما این است که کارگاه را بازدید می‌کنیم به کارفرما اعلام می‌کنیم که رفع خطر کند اگر که انجام ندادند این‌ها باید به مراجع دادیاری‌ها و بازپرسی دادگستری‌های سراسر کشور در واقع ارسال شود بعضاً در بعضی از استان‌ها همکاری خیلی خوبی هم مراجع دادگستری با همکاران ما داشته‌اند مثلاً در استان مازندران در ماه گذشته ۲۲ مورد کارگاهی بودند که همکاران من در یک طرح ضربتی رفتند بازدید کردند و دیدند که این‌ها واقعاً حادثه ساز است و این‌ها را اعلام کردند و آنها هم همکاری خیلی خوبی را داشتند.