افزایش نیاز به استخدام پرستار در پی رشد جمعیت سالمندان ایران
این نیاز نه‌تنها در مراکز درمانی، بلکه در منازل و آسایشگاه‌های سالمندان نیز به شدت احساس می‌شود. در این میان، توجه به کیفیت مراقبت و تأمین نیروی انسانی متخصص و دلسوز در حوزه استخدام پرستار از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
روند پیر شدن جمعیت ایران
کارواشتغال از جام جم انلاین : جمعیت ایران در دهه‌های اخیر شاهد تغییرات ساختاری قابل توجهی بوده است. نرخ باروری کاهش یافته و متوسط سن جمعیت رو به افزایش بوده است. این روند که در بسیاری از کشورهای جهان نیز مشاهده می‌شود، در ایران با سرعت قابل توجهی در حال پیشرفت است و پیش‌بینی‌ها حاکی از آن است که در سال‌های آتی، سهم جمعیت سالمند در کشور به طور چشمگیری افزایش خواهد یافت. از این رو، می‌توان پیش‌بینی کرد که در سال‌های آتی نیاز به استخدام پرستار در مراکز گوناگون و حتی در خانه‌ها افزایش یابد.
باید توجه داشت که این تغییرات جمعیتی، چالش‌ها و فرصت‌های متعددی را پیش روی جامعه قرار می‌دهد. از یک سو، نیاز به برنامه‌ریزی برای تأمین رفاه و سلامت این بخش از جامعه افزایش می‌یابد و از سوی دیگر، ظرفیت‌های بالقوه‌ای در زمینه بهره‌مندی از تجارب و دانش این افراد وجود دارد که نیازمند توجه و برنامه‌ریزی مناسب است.
یکی از مهم‌ترین پیامدهای پیر شدن جمعیت، افزایش تقاضا برای خدمات مراقبتی و درمانی است. سالمندان به دلیل تغییرات فیزیولوژیک و افزایش احتمال ابتلا به بیماری‌های مزمن، نیازمند مراقبت‌های تخصصی و مستمر هستند. این امر، ضرورت توجه ویژه به توسعه زیرساخت‌های بهداشتی و درمانی و تربیت نیروی انسانی متخصص در این حوزه را بیش از پیش نمایان می‌سازد.
نیازهای بهداشتی و درمانی سالمندان
سالمندی با تغییرات متعددی در وضعیت جسمی و روحی افراد همراه است. این تغییرات می‌توانند منجر به بروز نیازهای خاص بهداشتی و درمانی شوند که تأمین آن‌ها نیازمند توجه و برنامه‌ریزی دقیق است.
- مراقبت‌های پزشکی تخصصی: سالمندان اغلب با بیماری‌های مزمن مانند دیابت، فشار خون، بیماری‌های قلبی و عروقی و آرتروز دست و پنجه نرم می‌کنند که نیازمند پیگیری مداوم و درمان‌های تخصصی است.
- توانبخشی: کاهش توانایی‌های حرکتی و جسمی در دوران سالمندی امری شایع است و خدمات توانبخشی می‌تواند نقش مهمی در حفظ استقلال و کیفیت زندگی این افراد ایفا کند.
- مراقبت‌های روانی و اجتماعی: احساس تنهایی، افسردگی و اضطراب در بین سالمندان شایع است و توجه به سلامت روان و ایجاد فرصت‌های تعامل اجتماعی برای آن‌ها از اهمیت بالایی برخوردار است.
- مراقبت در منزل: بسیاری از سالمندان ترجیح می‌دهند در محیط آشنای منزل خود مراقبت دریافت کنند که این امر نیازمند ارائه خدمات پرستار در منزل و مراقبت‌های ویژه در این محیط است.
نقش پرستاران در زمینه مراقبت از سالمندان
پرستاران به عنوان یکی از ارکان اصلی نظام سلامت، نقش مهم و چندگانه‌ای در ارائه خدمات مراقبتی به سالمندان ایفا می‌کنند. حضور فعال و مؤثر پرستاران می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی و ارتقای سلامت این گروه از جامعه کمک شایانی کند.
- ارائه مراقبت‌های بالینی: پرستاران با انجام ارزیابی‌های دقیق، اجرای دستورات پزشکی، ارائه دارو و پانسمان و نظارت بر وضعیت بیمار، نقشی کلیدی در مدیریت بیماری‌ها و حفظ سلامت سالمندان دارند.
- حمایت عاطفی و روانی: پرستاران با برقراری ارتباط مؤثر و همدلانه با سالمندان و خانواده‌هایشان می‌توانند از نظر عاطفی و روانی از آن‌ها حمایت کرده و به کاهش احساس تنهایی و اضطراب کمک کنند.
- هماهنگی مراقبت: پرستاران با همکاری با سایر متخصصان حوزه سلامت، از جمله پزشکان، مددکاران اجتماعی و فیزیوتراپ‌ها، نقش مهمی در هماهنگی و یکپارچگی خدمات مراقبتی ارائه‌شده به سالمندان دارند.
چالش‌های تأمین نیروی پرستاری در کشور
تأمین نیروی پرستاری کافی و متخصص برای پاسخگویی به نیازهای رو به رشد جمعیت سالمند در کشور با چالش‌های متعددی روبرو است. این چالش‌ها می‌توانند کیفیت خدمات مراقبتی را تحت تأثیر قرار دهند.
- کمبود نیروی پرستار: نسبت پرستار به جمعیت در ایران در مقایسه با بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته پایین است و این کمبود در بخش مراقبت از سالمندان بیشتر احساس می‌شود.
- فرسودگی شغلی: شغل پرستاری به دلیل ماهیت پراسترس و شیفت‌های کاری طولانی، با خطر فرسودگی شغلی بالایی برای شاغلین همراه است که می‌تواند منجر به کاهش کیفیت خدمات و ترک خدمت شود. به ویژه در شیفت صبح که حجم کار بالا است.
- توزیع نامناسب نیرو: تمرکز نیروی پرستاری در شهرهای بزرگ و کمبود آن در مناطق محروم و شهرهای کوچک، دسترسی عادلانه به خدمات مراقبتی را با مشکل مواجه کرده است. یافتن فرصت‌های استخدام پرستار در تهران و سایر شهرها با چالش‌های متفاوتی روبرو است.
- شرایط کاری و حقوق و مزایا: پایین بودن نسبی حقوق و مزایا و نامناسب بودن شرایط کاری می‌تواند انگیزه برای ورود و ماندگاری در شغل پرستاری را کاهش دهد.
- عدم تناسب آموزش با نیاز بازار کار: گاهی اوقات، آموزش‌های ارائه‌شده به دانشجویان پرستاری به طور کامل با نیازهای واقعی بازار کار، به ویژه در زمینه مراقبت از سالمندان، همخوانی ندارند.
راهکارهای جذب و نگه‌داشت پرستاران
برای مقابله با چالش‌های تأمین نیروی پرستاری و پاسخگویی به نیازهای رو به رشد جمعیت سالمند، اتخاذ راهکارهای مؤثر در زمینه جذب و نگه‌داشت پرستاران ضروری است.
- افزایش ظرفیت پذیرش دانشجو در رشته پرستاری: با افزایش تعداد دانشجویان پرستاری و تربیت نیروی انسانی بیشتر، می‌توان تا حدودی کمبود نیروی پرستار در کشور را جبران کرد.
- بهبود شرایط کاری و افزایش حقوق و مزایا: ایجاد شرایط کاری مناسب، کاهش حجم کار و افزایش حقوق و مزایا می‌تواند انگیزه برای ورود به این حرفه و ماندگاری در آن را افزایش دهد.
- استفاده از ظرفیت‌های موجود: بهره‌گیری از ظرفیت افراد بازنشسته و همچنین تربیت کمک پرستار می‌تواند به تأمین بخشی از نیازهای مراقبتی کمک کند. انتشار آگهی استخدام پرستار با شرایط جذاب می‌تواند افراد بیشتری را به این حوزه جذب کند.
- حمایت از مراکز نگهداری سالمندان: ارائه تسهیلات و حمایت‌های لازم به مراکز استخدام مراقب در آسایشگاه سالمندان و استخدام مراقب در خانه سالمندان می‌تواند به بهبود کیفیت خدمات در این مراکز کمک کند. همچنین، توجه به استخدام پرستار آقا برای ارائه خدمات به سالمندان مرد نیز ضروری است.
آینده بازار کار پرستاری در ایران
با توجه به روند رو به رشد جمعیت سالمند در ایران، آینده بازار کار پرستاری در کشور بسیار روشن و پرتقاضا به نظر می‌رسد. نیاز به متخصصان مراقبت از سالمندان در سال‌های آتی به طور چشمگیری افزایش خواهد یافت و فرصت‌های شغلی متعددی در این حوزه ایجاد خواهند شد. این افزایش تقاضا نه‌تنها در مراکز درمانی، بلکه در بخش مراقبت‌های خانگی و مراکز نگهداری سالمندان نیز محسوس خواهد بود. افرادی که در زمینه مراقبت از سالمندان تخصص و تجربه کسب کرده‌اند، از فرصت‌های شغلی مناسب و با درآمد مکفی برخوردار خواهند بود.
جمع‌بندی
رشد جمعیت سالمندان در ایران، ضرورتی اجتناب‌ناپذیر برای توجه ویژه به تأمین خدمات بهداشتی و درمانی این گروه از جامعه ایجاد کرده است. در این میان، نقش استخدام پرستار به عنوان نیرویی متخصص و دلسوز در ارائه مراقبت‌های کیفی و جامع از اهمیت بسزایی برخوردار است. با توجه به چالش‌های موجود در زمینه تأمین نیروی پرستاری، اتخاذ راهکارهای مؤثر برای جذب، آموزش و نگه‌داشت این نیروها، امری حیاتی برای حفظ سلامت و ارتقای کیفیت زندگی سالمندان و کل جامعه محسوب می‌شود.