بررسی وضعیت بیکاری در جمهوری آذربایجان
عدم رقابت‌پذیری فضای کسب‌وکار و عدم توسعه مناطق خارج از بخش انرژی باعث کاهش فعالیت‌های اقتصادی در جمهوری آذربایجان می‌شود که مستقیماً بر بیکاری جوانان این کشور تأثیر می‌گذارد.
به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، کمیته آمار دولتی جمهوری آذربایجان (DSK) وضعیت بازار کار این کشور را در ابتدای سال جاری میلادی اعلام کرد.
مشخص شد که سطح بیکاری جوانان آذربایجان بالاتر از سایر گروه‌های سنی است. بر اساس آمارهای رسمی، نرخ بیکاری این کشور در ابتدای سال جاری ۵.۶ درصد است. با این حال، وقتی به افراد بیکار بر اساس گروه سنی و محل سکونت نگاه می‌کنیم، تصویر دیگری نمایان می‌شود.
بر اساس آن شاخص‌ها، گروه جمعیتی با بالاترین نرخ بیکاری در آذربایجان مردان ساکن در مناطق شهری هستند. به عنوان مثال در ابتدای سال جاری نرخ بیکاری در بین مردان ۲۰ تا ۲۴ ساله ساکن شهرها ۲۱.۲ درصد بوده است. این تقریباً چهار برابر بیشتر از میانگین کشوری آذربایجان است. نرخ بیکاری زنان در همین گروه سنی نزدیک به ۱۵ درصد است.
تصویر متفاوتی در گروه جمعیتی همان گروه سنی، اما ساکن در روستاها نمایان می‌شود. به عنوان مثال بیکاری زنان در بین روستائیان در گروه سنی ۲۰ تا ۲۴ سال محسوس است. تقریباً یک نفر از هر ۶ نفر (۱۵.۵ درصد) زنان روستایی در این گروه سنی بیکار هستند. ۴ درصد مردان روستایی کار نمی‌کنند.
بیکاری در گروه سنی ۲۵ تا ۲۹ سال بالاتر از میانگین کشوری آذربایجان است. اما جالب است که در سایر رده‌های سنی این امر به چشم نمی‌خورد. به عبارت دیگر نرخ بیکاری در میان جمعیت بالای ۲۹ سال کمتر از میانگین کشوری است. نرخ بیکاری زنان در گروه سنی ۲۵ تا ۲۹ سال ۷.۷ درصد و در میان مردان ۶.۱ درصد است.
افراد مشغول تحصیلات تمام‌وقت، مشغول خدمت سربازی، افراد دارای معلولیت و همچنین زنان خانه‌دار در گروه جمعیت غیرفعال اقتصادی قرار می‌گیرند. آن‌ها در گزارش کمیته آمار دولتی آذربایجان مورد توجه قرار نگرفتند.
طبق قوانین جمهوری آذربایجان افرادی که از زمین کشاورزی به نام خود سهم داشته باشند (حتی در صورت عدم کاشت) و مالکان مالیات‌دهنده (حتی اگر درآمد نداشته باشند) بیکار محسوب نمی‌شوند.
کارشناسان مستقل گزارش می‌دهند که نرخ بیکاری در آذربایجان به دلیل این روش دستکاری حدود ۶ درصد است. بنابراین، اعداد واقعی بیشتر است. اگر این موارد در نظر گرفته شود، مشخص می‌شود که تقریباً نیمی از گروه جمعیت جوان این کشور (۱۸ تا ۲۹ سال) بیکار هستند.
افراد بیکار با تحصیلات عالی
کمیته آمار آذربایجان توزیع بیکاران بر اساس مقاطع تحصیلی نیز اعلام کرد. از ارقام منتشر شده مشخص است که تعداد افراد دارای تحصیلات عالی در میان افرادی که از نظر دولت بیکار هستند بسیار زیاد است.
امسال ۲۹۳ هزار و ۳۰۰ نفر به صورت رسمی در آذربایجان بیکار شناخته شدند. ۳۶.۴ هزار نفر از آن‌ها (۱۲.۴ درصد) دارای تحصیلات عالی هستند. ۶۱ هزار نفر دیگر (۲۱ درصد) از بیکاران دارای مدرک متوسطه یا تحصیلات فنی حرفه‌ای هستند.
نیمی از بیکاران را افرادی تشکیل می‌دهند که دارای تحصیلات متوسطه کامل هستند. حضور اکثریت زنان در این گروه قابل‌توجه است. ۶۳ درصد فارغ‌التحصیلان دبیرستان و بیکاران را زنان تشکیل می‌دهند. از این منظر، مشخص می‌شود که خطر بیکاری در آن گروه، به‌ویژه زنان (در صورتی که پس از اتمام مدرسه تحصیل نکرده باشند) بیشتر است. در مجموع ۵۶ درصد بیکاران کشور آذربایجان زن و ۴۴ درصد مرد هستند.
چرا جوانان آذربایجان نمی‌توانند کار پیدا کنند؟
دلیل اصلی بیکاری بالای جوانان در آذربایجان، مشکلات مزمن و عمیق در اقتصاد این کشور است.
عدم رقابت‌پذیری فضای کسب‌وکار و عدم توسعه مناطق خارج از بخش انرژی باعث کاهش فعالیت‌های اقتصادی در آذربایجان می‌شود. این در حالی است که علاوه بر اقتصاد این کشور، مشکلاتی نیز وجود دارد که مستقیماً بر بیکاری جوانان تأثیر می‌گذارد. این مشکلات به‌ویژه به اشتغال جوانان با تحصیلات عالی مربوط می‌شود. باید در نظر داشت که نسبت تعداد افراد با تحصیلات عالی به جمعیت آذربایجان بسیار کمتر از میانگین منطقه‌ای و جهانی است.
نهادهای دولتی آذربایجان نیز اغلب کمبود پرسنل با تحصیلات عالی را در این کشور بیان می‌کنند. در چنین فضایی، تعداد زیاد جوانان بیکار دارای تحصیلات عالی را می‌توان به عنوان شاخصی از دسترسی محدود به آموزش عالی در کشور آذربایجان و همچنین کیفیت ناکافی آموزش عالی ارائه‌شده را به عنوان شاخصی از کیفیت پرسنل آماده در نظر گرفت.
مصطفی عباسبیلی، رئیس هیئت‌مدیره سازمان استخدامی کشور آذربایجان چندی پیش در اظهاراتی در جمع رسانه‌ها گفت: پرسنل آماده شده توسط مؤسسات آموزشی پاسخگوی نیازهای بازار کار نیستند. این موضوع عمدتاً به این دلیل است که خواسته‌های بازار کار در هنگام پذیرش در مؤسسات آموزش عالی در نظر گرفته نمی‌شود. نکته مذکور را می‌توان علاوه بر عدم کیفیت آموزشی در آذربایجان به عنوان شاخصی از برنامه‌ریزی غلط در زمینه آموزش پرسنل دانست. بنابراین واضح است که یکی از دلایل اصلی بیکاری بالای جوانان در آذربایجان این است که سیاست اشتغال دولت به خوبی تثبیت نشده است. از این گذشته، علاوه بر اینکه افرادی که از مؤسسات آموزشی فارغ‌التحصیل می‌شوند، مهارت کافی ندارند، مشکل کم بودن تعداد پرسنل رشته‌های مورد نیاز و پذیرش بیشتر افراد در مؤسسات آموزشی در رشته‌هایی وجود دارد که موضوعیت خود را از دست می‌دهند.