کارواشتغال از بازار؛ نخستین مشکل صنعت برق خراسان رضوی که اهمیت زیادی دارد، تامین سوخت آن است، سوخت نیروگاه های برق، گاز است اما نیروگاه های این استان در فصول مختلف سال نمی توانند به طور کامل گاز مورد نیاز خود را تامین کنند و ناگزیر به استفاده از سوخت مایع می شوند اما استفاده از سوخت مایع، زمان انجام تعمیرات نیروگاه را جلو می اندازد و در نهایت تعمیرات پیاپی و زودهنگام باعث توقف کار نیروگاه ها می شود.

مشکل دوم صنعت برق، مربوط به نیروگاه های برقابی است زیرا ۱۲ هزار مگاوات برق از طریق نیروگاه های برقابی در کشور تامین می شود که خشکسالی آنها را از مدار تولید خارج می کند، همان اتفاقی که پارسال در پی خشکسالی رخ داد و نیروگاه جدیدی نیز جایگزین آنها نشد تا کسری تولید برق را جبران کند.

در این راستا دولتمردان معتقدند که اختلاف هزینه و درآمد در بخش برق روز به روز در حال افزایش است و لذا با نرخ های کنونی و تعرفه های فروش برق، این وضعیت منطقی نیست و هزینه های بهره برداری را تامین نمی کند.

از کمبود برق که بگذریم تامین گاز نیاز یکی از مشکلاتی است که بسیاری از صنایع در زمستان با آن درگیر هستند و لذا با برودت هوا به طور معمول گاز واحد های تولیدی قطع می شود و صنعت خراسان رضوی به سردی می گراید.

فشار بر روی صنایع

مسئول دبیرخانه شورای گفتگوی دولت و بخش خصوصی خراسان رضوی در این رابطه به خبرنگار ما می گوید: خراسان رضوی دارای مشکل عمده در تامین و توزیع برق به ویژه در تابستان است که این موضوع رشد تولید را دچار مشکل می کند.

علی اکبر لبافی با بیان اینکه صاحبان صنایع و تولید کنندگان در تابستان با کمبود برق و در زمستان با کمبود گاز مواجه هستند ابراز می کند: این موضوع آسیب های جدی و ضرر های بسیاری را متوجه بخش تولید کرده است.

مسئول دبیرخانه شورای گفتگوی دولت و بخش خصوصی خراسان رضوی: صنعتگران تمایل چندانی برای درگیر کردن خود در تولید برق و برای سرمایه گذاری در این حوزه ندارند و لذا ترجیح می دهند تا سرمایه خود را برای توسعه خطوط تولید هزینه کنند تا ایجاد زیر ساخت های تولید برق!

وی با اشاره به کمبود انرژی در کشور به بازار می گوید: در حالی که بیشترین فشار اشتغال و تولید بر دوش جامعه صنعتی است اما با این وجود بیشترین خاموشی نیز به صنایع تحمیل می شود که اثرات زیانباری به همراه دارد.

لبافی اذعان می کند: از تعداد ۳۸ میلیون مشترک برق در کشور ۳۵ درصد صنعتی هستند اما بیشترین فشار بابت خاموشی های اجباری به منظور حفظ برق در بخش خانگی بر روی صنایع اعمال می شود.

وی در پاسخ به این سوال که آیا طرح ها و پیشنهادات دولتمردان مبنی بر سرمایه گذاری صنایع با راه اندازی نیروگاه های کوچک یا بهره گیری از انرژی های پاک برای تامین بخشی از انرژی مورد نیاز بیان می کند: به طور معمول صنعتگران تمایل چندانی برای درگیر کردن خود در این حوزه و برای سرمایه گذاری ندارند و ترجیح می دهند تا سرمایه خود را برای توسعه خطوط تولید هزینه کنند تا ایجاد زیر ساخت های تولید برق!

بی رغبتی برای سرمایه گذاری

لبافی ادامه می دهد: یکی از مشکلاتی که بخش خصوصی تمایل و رغبت چندانی برای سرمایه گذاری در حوزه تولید انرژی و برق ندارد اینست که بخش خصوصی سرمایه گذاری را به واسطه بروکراسی پیچیده و سختگیرانه برای دریافت مجوز ها و از طرفی بهای پائین انرژی برای فروش برق مقرون به صرفه نمی داند.

وی ابراز می کند: البته اگر در تعرفه های خرید برق تجدید نظر شود و یا مسیر سرمایه گذاری و زیر ساخت ها برای حضور بخش خصوصی فراهم شود شاید شاهد رغبت بیشتری برای تولید برق توسط این بخش باشیم.

رئیس انجمن انرژی بادی ایران: در بخش برق در دهه اخیر تقریبا رشد تقاضا سالانه ۵ درصد بوده ولی رشد تولید تقریبا ۲ و نیم درصد بوده لذا به میزان افزایش تقاضا تولید برق نداشتیم و این به معنی ناترازی فزاینده است

مسئول دبیرخانه شورای گفتگوی دولت و بخش خصوصی خراسان رضوی ادامه می دهد: برای جلوگیری از قطع برق صنایع، نیازمند ایجاد زیرساخت هایی هستیم، همچنین برای صنایعی که تمایل به احداث نیروگاه خورشیدی دارند، باید تسهیلاتی پیش بینی شود تا ظرف یکی دو سال آینده بتوان مشکل برق برخی صنایع را حل کرد

وی با بیان اینکه توان تولید برق در کشور ۵۶ هزار مگاوات و میزان تقاضای آن ۶۶ هزار مگاوات است و این اعداد و ارقام حکایت از کمبود برق به میزان ۱۰ هزار مگاوات دارد می افزاید: جهت توسعه صنعت در خراسان رضوی به سوی بخش صنایع معدنی و به ویژه فولاد است که این مهم خراسان رضوی را به یک استان انرژی بر در حوزه صنعت و معدن تبدیل کرده است و به همین منظور باید فکری برای تامین انرژی پایدار این بخش کرد و لذا سرمایه گذاری صنایع کوچک در استفاده از پنل های خورشیدی قادر به تامین نیاز برق مورد مصرف در این حوزه نیست.

راهکار چیست؟

رئیس انجمن انرژی بادی ایران در گفت و گو با بازار پیرامون راهکار رفع کمبود انرژی در کشور اظهار می کند: در بخش برق در دهه اخیر تقریبا رشد تقاضا سالانه ۵ درصد بوده ولی رشد تولید تقریبا ۲ و نیم درصد بوده لذا به میزان افزایش تقاضا تولید برق نداشتیم و این به معنی ناترازی فزاینده است.

دکتر هاشم اورعی به ما می گوید: بحث تامین انرژی ذاتا یک موضوع بلند مدت است و لذا در کوتاه مدت نمی توان اقدام خاصی برای رفع آن انجام داد لذا باید برای بلند مدت برنامه ریزی داشته باشیم.

استاد دانشکده برق دانشگاه شریف : اگر قرار باشد سرمایه گذار تصمیم به سرمایه گذاری در نیروگاه حرارتی بگیرد از آن جا که ۹۲ درصد تامین برق به برخورداری از گاز ارتباط دارد و در کشور با کمبود گاز مواجه هستیم، لذا این موضوع خود به خود منتفی است و لذا باید به سمت سرمایه گذاری در حوزه انرژی های تجدید پذیر برویم

استاد دانشکده برق دانشگاه شریف به ما می گوید: برای تامین برق یا باید به سرمایه گذاری خارجی روی بیاوریم که متاسفانه در کشورما به لحاظ سیاسی این موضوع امکان پذیر نیست.

وی ادامه می دهد: راهکار دوم سرمایه گذاری توسط دولت است، اما به دلیل کسری بودجه این راهکار نیز بعید به نظر می رسد که ثمره ای داشته باشد.

وی در پاسخ به این سوال که آیا راه دیگری برای تامین و رفع این ناترازی وجود دارد یا خیر پاسخ می دهد: تنها راهکار باقی مانده سرمایه گذاری بخش خصوصی است که در حال حاضر این بخش نیز رغبت چندانی برای سرمایه گذاری ندارد.

رئیس انجمن انرژی بادی ایران بیان می کند: از طرف دیگر اگر قرار باشد سرمایه گذار تصمیم به سرمایه گذاری در نیروگاه حرارتی بگیرد از آن جا که ۹۲ درصد تامین برق به برخورداری از گاز ارتباط دارد و در کشور با کمبود گاز مواجه هستیم، لذا این موضوع خود به خود منتفی است و لذا باید به سمت سرمایه گذاری در حوزه انرژی های تجدید پذیر برویم.

وابستگی برق به گاز

رئیس انجمن انرژی بادی ایران با اشاره به وابستگی ۹۰ درصد از کل برق کشور به انرژی گاز اذعان میکند: ما نمی توانیم با مازوت و گازوئیل این کسری را تامین کنیم زیرا هم امکان حمل و نقل گازوئیل را نداریم و هم اینکه استفاده از مازوت مشکلات زیست محیطی ناگواری برای مردم ایجاد می کند.

اورعی با تاکید بر اینکه استفاده از انرژی هسته ای امکان پذیر بوده، اما این راهکار خیلی زمان بر و گران است، می افزاید: سرمایه گذاری ثابت برای ساخت نیروگاه های هسته ای حدود ۴ و ۵ برابر انرژی های تجدیدپذیر است.

این استاد دانشگاه عملی ترین راه را استفاده از انرژی تجدیدپذیر به ویژه انرژی خورشیدی و بادی عنوان و بیان می کند: ما ظرفیت های خوبی در این کشور داریم، اما در ۱۰ سال اخیر به شدت سرمایه گذاری در حوزه انرژی های تجدیدپذیر کاهش پیدا کرده است، با وجود اینکه تکنولوژی هیچ کدام از آنها آنقدر بالا نیست که ما نتوانیم در کشور ایجاد کنیم، اما متاسفانه توجهی به این بخش نشده است.

مدیریت برق نداریم

رئیس انجمن انرژی بادی ایران با انتقاد از نوع مدیرت برق نیز اظهار می کند: وقتی بحث کمبود و در نهایت قطع کردن برق پیش می آید، برق صنایع و یا حوزه کشاورزی در اولویت اعمال محدودیت قرار می گیرد و در مقابل برق خانگی که هیچ نقشی در تولید و اقتصاد ندارد همیشه پایدار نگاه می داریم.

وی بیان می کند: به این اقدام که برق بخش صنعت و کشاورزی را با توجه به نقش مهمی که در تولید ناخالص ملی دارند برای اعمال محدودیت در اولویت قرار دهیم و بخش غیر مولدی مانند برق خانگی را پایدار نگاه داریم مدیریت برق نیست.

کمبود هایی که جبران نشد

به گزارش خبرنگار بازار؛ بررسی آمار تولید برق نشان می‌دهد که از تولید برق به میزان ۵۸ هزار مگاوات در سال ۱۳۹۹ این رقم هرسال به‌جای افزایش کاهش داشته و در سال ۱۴۰۰ این رقم به‌زحمت به ۵۴ هزار مگاوات رسید،با چنین رویکردی در مدیریت حوزه برق، شاهد کاهش تولید نیروگاه‌ها در طول سال هستیم، درحالی‌که باید سالانه ۱۰ درصد افزایش تولید برق در کشور داشته باشیم اما برعکس عمل شده و سالانه پنج درصد کاهش تولید داریم.

این روزها در بسیاری از محافل عمومی و خصوصی صحبت از این است که با راه‌اندازی نیروگاه‌های خصوصی و صنعتی مشکل صنعت و تولید را می‌توان حل کرد اما آیا این پیشنهاد عملی است؟

بنا بر گفته کارشناسان ایجاد یک نیروگاه هزار مگاواتی ۱۵ هزار میلیارد تومان هزینه دارد و ساخت آن چهار سال زمان می‌برد، از سوی دیگر نیروگاه خورشیدی ۱۰۰ کیلوواتی فقط در میانه روز پاسخگوی نیاز تأمین برق است، اگر چه ساخت سه نیروگاه هزار مگاواتی در دست‌ساخت و یکی از آن‌ها در سبزوار قرار دارد اما متاسفانه تحریم ها و کمبود نقدینگی هنوز اجازه نداده تا این نیروگاه ها به جریان برق بپیوندند.

طبق قانون تولید برق در کشور باید سالانه هشت درصد معادل پنج هزار مگاوات افزایش یابد که این مهم در طول سال های گذشته به خوبی اجرا نشده است.

هم‌اکنون بیش از پنج هزار مگاوات کمبود برق در خراسان رضوی داریم و کاملاً پیداست که صنایع حاضر نیستند در حوزه نیروگاه سرمایه‌گذاری کنند زیرا حمایتی در این زمینه وجود ندارد و لذا پافشاری بر این موضع نیز که بخش خصوصی در حوزه تامین برق باید سرمایه گذاری کند چندان کارساز نیست!