کارواشتغال از  بازار: داشتن نیروی انسانی متخصص و کاربلد از جمله چالش های بسیار مهمی است که بخش معدن ایران با آن مواجه است. زیرا برخی از افرادی که وارد بخش معدن می شوند، صرفا فقط مدرک تحصیلی مرتبط دارند و از تجربه ی کافی برخوردار نیستند. از سویی هم برخی دانشجویان به خاطر این که در کشورهای دیگر در حوزه معدن پذیرش زیادی دارند وارد چنین رشته هایی می شوند، ولی هدفشان فقط مهاجرت است. برای این که کشورمان در بخش معدن پیشرفت کند نیاز داریم رشته هایی را در دوره های هنرستانی بگنجانیم و افرادی را در آن مقطع تحصیلی تربیت کنیم تا به درد معادن ایران بخورند. زیرا برخی ها تمایلی به دانشگاه رفتن ندارند و می خواهند بعد از دوران دبیرستان وارد بازار کار شوند که چنین شرایطی باید برای جوانان ایرانی مهیا شود. درحال حاضر معادن بیشتر به تجربه نیاز دارد تا مدرک تحصیلی.

کمبود نیروی انسانی فاجعه های معدنی به بار آورد

حمید صفری، مشاور فنی سابق مدیرعامل مس آذربایجان در گفت و گو با بازار در خصوص وضعیت نیروی انسانی در بخش معادن ایران بیان کرد:در ایران کارشناسان معدنی بسیار با سواد و آگاهی وجود دارد که در معادن کار کرده و با تمامی مشکلات آشنا هستند، اما متاسفانه این پتانسیل های عظیم کنار گذاشته شده و افراد غیر مطلع وارد کار شده و سرمایه های کشور را به تاراج داده اند.

دانشگاه های معدن اساتیدی را می بینیم که اصلا کار فنی در معادن انجام نداده و از نزدیک با مشکلات معدن آشنا نشده اند و همه چیز را فقط به صورت تئوری و آکادمیک بلد هستند

وی افزود: حتی در دانشگاه های معدن اساتیدی را می بینیم که اصلا کار فنی در معادن انجام نداده و از نزدیک با مشکلات معدن آشنا نشده اند و همه چیز را فقط به صورت تئوری و آکادمیک بلد هستند، درحالی که ما نیاز به افرادی داریم که درد معادن را از نزدیک بشناسند و آگاهی های لازم را در خصوص مشکلات این حوزه داشته باشند.

صفری تاکید کرد: برای بخش معدن فقط تحصیلات آکادمیک کارساز نیست. بلکه باید تجربه های معدنی هم وجود داشته باشد تا هم تجهیزات معدنی را به خوبی بشناسند و هم از چالش های این حوزه آگاهی داشته باشند.

مشاور فنی سابق مدیرعامل مس آذربایجان تصریح کرد: متاسفانه افرادی که اصلا سواد کار معدنی ندارند و با تجهیزات معدنی آشنا نیستند، مسوول خرید تجهیزات معدنی شدند. برای همین طی سال های گذشته، تجهیزات بسیار نامناسبی را برای بخش ذوب مس خریداری کردند و هزینه های هنگفتی در این زمینه خرج شد.

در بسیاری از معادن چنین فاجعه هایی به وجود آمد، زیرا در بخش نیروی انسانی معادن کمبودهای زیادی وجود دارد که باید این معضل و چالش بزرگ برطرف شود تا کمتر شاهد فاجعه ی بزرگ در بخش معادن باشیم

وی تاکید کرد:البته در بسیاری از معادن چنین فاجعه هایی به وجود آمد، زیرا در بخش نیروی انسانی معادن کمبودهای زیادی وجود دارد که باید این معضل و چالش بزرگ برطرف شود تا کمتر شاهد فاجعه ی بزرگ در بخش معادن باشیم.

دانش آموزان هنرستانی را به بخش معدن جذب کنیم

شعبانی، رییس کمیته اکتشاف و هماتیت خانه معدن ایران اظهار کرد: چالش اساسی که ما با آن روبرو هستیم، بحث نیروی انسانی در بخش معدن برای کار اجرایی است که امیدواریم مدیران کشور چاره‌ای بیندیشند.

از طریق هنرستان منطقه‌ای که معدن در آن واقع شده است، دانش‌آموز هنرستانی در بخش معدن جذب کنیم و با هزینه خودمان به او آموزش دهیم و به عنوان نیروی انسانی متخصص به کار گیریم

وی افزود: البته یکی از راهکارها این است که از طریق هنرستان منطقه‌ای که معدن در آن واقع شده است، دانش‌آموز هنرستانی در بخش معدن جذب کنیم و با هزینه خودمان به او آموزش دهیم و به عنوان نیروی انسانی متخصص به کار گیریم. چون افراد جویای کار سخت‌کوشی و جدیت لازم در کار معدنی را ندارند.

فرهنگ سازی معدنی را در کشور کم داریم

جدیدی، مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی، فن آوری و بودجه سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی نیز در این رابطه بیان کرد: در بحث چالش نیروی انسانی تنها از جایگاه سازمان زمین‌شناسی صحبت نمی‌کنم. چرخه نیروی انسانی برای معدن در اکتشاف، استخراج و فراوری منجر به تولید می‌شود.

به گفته وی؛ وقتی تولید دچار نقصان می‌شود، اعم از تولید اطلاعات پایه زمین‌شناسی و بحث‌های معدن‌کاری و … می‌بینیم که منابع و ذخایر بازدهی لازم را ندارند. اگر با این روند پیش بروند دچار بحران در آینده نزدیک می‌شویم و بعد به دنبال علت‌یابی می‌گردیم که کمبود نیروی متخصص دلیل اصلی آن است.

وی افزود:نظام برنامه‌ریزی کشور در ساختارسازی کشور همراهی مناسبی را انجام نداده است. من همیشه گفته‌ام ما چالش حکمرانی در حوزه معدن داریم.

در آموزش‌وپرورش و دوران تحصیل به بحث زمین‌شناسی و معدن‌کاری که ارزش کشورمان است، اهمیت داده نمی‌شود و علاقه را در دانش‌آموز ایجاد نمی‌کنیم درحالی که بحث فرهنگ‌سازی مقوله بسیار مهمی است

او افزود: متأسفانه در آموزش‌وپرورش و دوران تحصیل به بحث زمین‌شناسی و معدن‌کاری که ارزش کشورمان است، اهمیت داده نمی‌شود و علاقه را در دانش‌آموز ایجاد نمی‌کنیم درحالی که بحث فرهنگ‌سازی مقوله بسیار مهمی است. طی ۱۰ سال اخیر کاهش ۵۴ درصدی در دانشجویان علوم زمین و معدن طبق آمار وزارت علوم دیده می‌شود که به آن توجه نشده و ظرفیت سازی هم صورت نگرفته است.

جدید خاطرنشان کرد: انگیزه امید به آینده و بازار کار خیلی مهم است که باید در دانشجو ایجاد شود. برای نیروی انسانی متخصص ۲ نقش را متصور هستیم. یا نقش دانش محور دارند که کمک می‌کنند به بحث زیر ساخت های اطلاعاتی کشور و اطلاعات پایه، روش های نوین اکتشاف یا وارد بازار اقتصادی مواد معدنی شوند. که در ۲ حالت دچار ضعف هستیم.

وی تاکید کرد:موارد را به سازمان برنامه بودجه، سازمان اداری استخدامی و موسسات آینده نگری انعکاس دادیم و گزارش های متعددی نه تنها از دولت بلکه از شرکت های مهندسین مشاور تولید شده است.

در بخش معدن هم مانند دولت گفته‌اند که باید کوچک‌سازی نیرویی صورت بگیرد. البته شغل‌های نظارتی تا حدودی کوچک شده است، از طرفی هم در سال‌های اخیر تشویق به برون‌سپاری کارها به بخش خصوصی عنوان شده است

جدیدی تصریح کرد: در بخش معدن هم مانند دولت گفته‌اند که باید کوچک‌سازی نیرویی صورت بگیرد. البته شغل‌های نظارتی تا حدودی کوچک شده است، از طرفی هم در سال‌های اخیر تشویق به برون‌سپاری کارها به بخش خصوصی عنوان شده است و از سال‌های ۹۵ دیدیم که مناقصات هم با شکست مواجه می شوند و نظام برنامه‌ریزی نتوانست تعادل بین بخش خصوصی و دولتی ایجاد کند.

مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی، فن آوری و بودجه سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی اضافه کرد: ما مخالف ورود متخصصین برای بحث توانمندسازی و آموزش و انتقال تکنولوژی به‌هیچ‌وجه نیستیم منظور من این بود طوری رفتار نکنیم که امتیازات کشور را بگیرند و پیرو آنها باشیم.

دانشجویان معدن قصد مهاجرت دارند

رمضی عضو هیئت‌علمی دانشگاه امیرکبیر در خصوص نقش دانشگاه ها در تربیت نیروی انسانی برای معادن گفت : درسی را داریم، تحت عنوان آشنایی با رشته معدن برای دانشجویان جدید که از همان ترم اول با این رشته آشنا شوند. دهه هشتادی‌ها از نسل دیگری هستند و حاضر به کار در بیابان نیستند.

۶۰ درصد کسانی که به دانشگاه امیر کبیر می آیند با این دید وارد می شوند که مدرکی را بگیرند و از این کشور بروند

وی افزود:۶۰ درصد کسانی که به دانشگاه امیر کبیر می آیند با این دید وارد می شوند که مدرکی را بگیرند و از این کشور بروند. حتی تقاضاهایی داریم که از رشته های دیگر به ما می‌گویند، می خواهند تغییر رشته بدهند و به معدن بیایند و وقتی سوال می شود جواب می دهند به خاطر شرایط پذیرش بهتر در خارج از کشور است.

رضی گفت: وقتی حقوق استادش را می‌بیند که به هزار دلار هم نمی رسد و شرایط کشور را می‌بیند، قبل از ورود به دانشگاه برنامه رفتن دارند. ما در حال از دست دادن سرمایه های ملی هستیم و به پدیده مهاجرت مغزها اهمیت نمی‌دهند. از طرفی وقتی میزان حقوق را می‌بینند بعد از فارغ التحصیلی می‌گویند من با موبایلم کارکنم با وقت کمتر، درآمد بیشتری خواهم داشت تا وقت بگذارم برای این حقوق.