چرا طرح‌های ساماندهی و بیمه کارگران ساختمانی به صحن نمی‌رسند؟
«اصلاحیه ماده ۵ بیمه کارگران ساختمانی» و «ساماندهی استخدام کارکنان دولت» دو طرح مهم و سرنوشت‌ساز برای کارگران هستند که علی‌رغم تبلیغاتِ بسیار مجلسی‌ها در مورد پیگیری این دو طرح انجام شده و همچنین علی‌رغمِ اهمیتِ بسیاری که این دو طرح برای کارگران دارند، هنوز به نتیجه نرسیده‌اند.
کارواشتغال به گزارش خبرنگار ایلنا، «اصلاحیه ماده ۵ بیمه کارگران ساختمانی» و «ساماندهی استخدام کارکنان دولت» دو طرح مهم و سرنوشت‌ساز برای کارگران هستند که علی‌رغم تبلیغاتِ بسیاری که از سوی مجلسی‌ها در مورد پیگیری این دو طرح انجام شده و همچنین علی‌رغمِ اهمیتِ بسیاری که این دو طرح برای کارگران دارند، هنوز به نتیجه نرسیده‌اند.
طرح ساماندهی استخدام کارکنان دولت
نگرانی بابت حذف از طرح
طرح ساماندهی استخدام کارکنان دولت از شهریور ماه سال ۱۴۰۰ وارد کمیسیون اجتماعی مجلس شده است. طبق طرح اولیه، قرار بود کارگران شاغل در نهادهای دولتی، نیمه‌دولتی، خصولتی و عمومی تبدیل وضعیت شوند و همچنین با حذف شرکت‌های پیمانکاری کارگران این بخش‌ها بدون واسطه با کارفرمای اصلی قرارداد ببندند.
از زمانی که طرح در کمیسیون اجتماعی مطرح شد تا همین امروز مخالفتهای بسیاری با آن شده است. سازمان امور استخدامی کشور به عنوان مهم‌ترین مخالف طرح، معتقد است این طرح برای دولت بار مالی دارد و اجرای آن به ضرر دولت و به دور از سیاستهای کوچک‌سازیِ دولت است. موضوعی که البته هم فعالان کارگری و هم کمیسیون اجتماعی مجلس آن را رد کرده‌اند. پیشتر کمیسیون اجتماعی مجلس از کاهش ۳۰هزار میلیارد تومانی هزینه‌های دولت بر اثر تصویب این طرح خبر داده بود.
با تمام کشمکش‌ها و مخالفتها، طرح ساماندهی، پنجم تیرماه سال جاری بالاخره به صحن علنی مجلس رسید و باز هم امیدی تازه در دل کارگران ایجاد شد. این امید البته همراه با نگرانی بود؛ چراکه مجلس ضمن تصویب کلیات طرح اعلام کرد طرح ساماندهی دوشوری شده و باید برای بررسی جزئیات به کمیسیون اجتماعی برگردد.
همان زمان، فعالانِ کارگری به این موضوع اعتراض کردند؛ آن‌ها معتقد بودند بعد از گذشت یک سال از مطرح شدن این طرح در کمیسیون اجتماعی، دیگر جایی برای بررسی بیشتر نمی‌ماند و احتمال اینکه این تصمیم برای به تعویق انداختنِ بیشترِ طرح ساماندهی باشد بسیار است. البته نمایندگان مجلس و خاصه اعضای کمیسیون اجتماعی در همان زمان تاکید کردند که این طرح به زودی به صحن برمی‌گردد و احتمالا یک ماه بیشتر طول نخواهد کشید.
حالا سه ماه از تصویب کلیات طرح ساماندهی کارکنان دولت می‌گذرد؛ نه تنها فعلا صحبتی از ورود این طرح به صحن علنی مجلس نیست، بلکه کیومرث سرمدی واله، عضو کمیسیون اجتماعی مجلس، در مصاحبه‌ای که با «ایلنا» داشته از تغییر بخشی از طرح اولیه خبر داده است. به گفته‌ی او؛ بحث تبدیل وضعیت نیروهای قراردادی و پیمانی نهادها به دلیل مخالفت دولت و بار مالیِ اجرای آن از طرح خارج شده است و قرار است بعدا برای تعیین تکلیف این نیروها دولت لایحه ارائه بدهد!
تا اینجای کار نیروهای قراردادی از طرح ساماندهی حذف شده‌اند. حذف شدن از طرح ساماندهی کارکنان دولت، دغدغه‌ی این روزهای بسیاری از نیروهاست. بخشی از نیروی کار، از پرستاران گرفته تا نیروهای مخابرات و صدا و سیما و معلمان نهضتی و دیگران با ما تماس می‌گیرند و نگران حذف از طرح ساماندهی هستند. البته تا زمانی که این طرح به صحن علنی مجلس نرسد مشخص نمی‌شود چه گروه‌هایی مشمول آن خواهند شد و کدام کارفرمایان می‌توانند از زیر بار اجرای آن شانه خالی کنند.
طرح اصلاح ماده ۵ بیمه کارگران ساختمانی
ضعیفترین کارگران، محروم از ابتدایی‌ترین حقوق
بسیاری از کارگران ساختمانی یا بیمه ندارند، یا به دلیلِ بازرسی‌های سختگیرانه و گاهی مغرضانه‌ی سازمان تامین اجتماعی از شمولیت بیمه خارج می‌شوند، و البته برخی هم سالهاست در نوبت بیمه هستند. اصلاحیه ماده ۵ بیمه کارگران ساختمانی طرحی است در راستای حذف این دغدغه‌ی کارگران ساختمانی و برخورداری آن‌ها از ابتدایی‌ترین حق یک کارگر.
این اصلاحیه اواخر سال ۹۹ به منظور اصلاح منابع درآمدی ماده ۵ بیمه کارگران ساختمانی در مجلس مطرح شد. براساس این طرح «کارفرما موظف است ۸ درصد از مزد هر کارگر به ازای ساخت هر متر از ساختمان با ضریب بین نیم تا ۱۴ درصد را به عنوان سهم خود برای پرداخت حق بیمه کارگر ساختمانی پرداخت کند. ضریب تعیین شده برای پرداخت حق بیمه در مناطق مختلف با توجه به قیمت زمین و شرایط محیطی از ۰.۵ تا ۱۴ درصد متغیر خواهد بود.»
این طرح اوایل خرداد ۱۴۰۰ وارد صحن علنی مجلس شد اما به بهانه‌ی حساس دانستنِ طرح، بررسی آن به زمانِ دیگری موکول شد. اگرچه آن زمان نمایندگان مجلس قول بررسی یکی دو ماهه‌ی طرح را داده بودند اما در سال ۱۴۰۰ از این طرح خبری نشد و در نهایت اوایل فروردی نسال جاری طرح به صحن علنی مجلس رسید.
بر خلاف تصور، با ورود طرح به صحن علنی مجلس مشکل کارگران ساختمانی حل نشد و طرح اصلاحیه ماده ۵ با ایرادِ یکی از مخالفان به کمیسیون اجتماعی بازگشت. به گفته‌ی اکبر شوکت، رئیس انجمن صنفی کارگران ساختمانی، ایرادی که نماینده مخالف به طرح وارد کرد، منطقی نبود و به نظر می‌رسید که برای به تاخیر انداختن طرح مطرح شده باشد.
آن زمان قرار شد کمیسیون اجتماعی ظرف یک هفته طرح را اصلاح و برای بازگشت به صحن آماده کند. اگرچه کمیسیون اجتماعی وظیفه‌ی خود را انجام داد اما بعد از گذشت سه ماه اصلاحیه‌ی ماده ۵ بیمه کارگران ساختمانی هنوز به صحن علنی مجلس نرسیده و به نظر می‌رسد نمایندگان مجلس همسو با کارفرمایان بخش ساختمانی مانع از ورود این طرح به صحن علنی مجلس می‌شوند و تا جایی که می‌توانند آن را به تاخیر می‌اندازند. وگرنه چه دلیلی دارد طرحی که بیش از یک سال مورد بررسی قرار گرفته و قرار است ضعیفترین کارگران را به ابتدایی‌ترین حقوق خود برساند، این چنین به تاخیر بیفتد؟
سرنوشتِ یکسانِ هر دو طرحِ کارگری
برای هر دو طرح کارگری مذکور، یک اتفاق مشابه افتاد؛ هر دو طرح، با وجود اهمیتشان برای کارگران، بعد از مدتِ طولانی به صحن علنیِ مجلس رسیدند، کلیاتشان تصویب شد اما به بهانه‌ی اصلاح و بررسی بیشتر مجددا به کمیسیون مربوطه برگشتند. طرح ساماندهی فعلا یکبار و طرح اصلاحیه‌ی ماده ۵ بیمه کارگران ساختمانی دو بار به کمیسیون اجتماعی ارجاع داده شده است. رویه‌ای که به گفته‌ی بسیاری از فعالان کارگری صرفا برای به تاخیر انداختنِ طرح است و دلیل دیگری نمی‌تواند داشته باشد.