شرایط بسیار سخت قشر خاصی از کارگران
به گزارش کارواشتغال از ایلنا، «گابریلا جوزیاک» خبرنگار حوزه کارگری است که در حوزه آسیب‌های شغلی فعالیت می‌کند. او در گزارشی میدانی، وضعیت کارگران جمع‌آوری زباله‌های بیمارستانی کشورهای در حال توسعه را بررسی و شرایط آنها را بحرانی توصیف می‌کند. متن ترجمه این گزارش مفصل که در Equal Times منتشر شده، در ادامه می‌خوانید:
هنگام سوزاندن زباله‌های بیمارستان «کونات» سیرالئون دچار حادثه شد و بینایی خود را از دست داد. جرقه‌ای از کوره مخصوص سوزاندن زباله‌ها به بیرون پرتاب می‌شود و چشمانش را برای همیشه به خاموشی می‌کشاند. او نه عینکی بر چشم داشته و دستکش‌هایش نیز برای دفع زباله مناسب نبودند. «محمدهاشم راجرز» استاد رشته میکروب‌شناسی دانشکده علوم‌پزشکی دانشگاه سیرالئون درباره این کارگر توضیح داد: او فقط بینایی‌اش را از دست نداد بلکه این آسیب او را به کام مرگ کشاند. کارگران این گروه شغلی درآمد ناچیزی دارند و از فرصت‌هایِ بسیاری محروم هستند. اینجا پرسش مهمی مطرح می‌شود، زمانی که بینایی‌اش را از دست داد، چه کسی از او نگهداری می‌کرد؟
مزدبگیرانی که در مشاغل خدماتی-نظافتی اشتغال دارند با چالش‌های متعددی روبرو هستند. راجرز، تحقیقی میدانی درباره برخورداری شاغلان این گروه شغلی از وسایل حفاظتی و ایمنی انجام داده است و یافته‌های به دست آمده حیرت‌آور بودند. نکته قابل توجه این است، کارگرانِ کشورهایی که سرانه درآمد متوسط یا کمتری دارند با چالش‌ها و خطرات گوناگونی روبرو هستند.
به طور قطع، برخی گروه‌های اجتماعی از مراقبت بهداشتی کمتری برخوردار هستند. تحقیقات متعددی در سطح جهانی درباره این گروه‌ها صورت گرفته است؛ یک سازمان مردم نهاد در گزارش سال ۲۰۱۱ خود نوشت: کارگرانی که در بیمارستان‌ها مسئولیت دفع زباله را برعهده دارند از حمایت‌های اجتماعی، آموزش و احترام متقابل محروم هستند و دستمزد ناچیزی دارند.
سازمان بهداشت جهانی در گزارش خود نوشت: بیمارستان‌ها ۱۵ درصد از آلوده‌ترین زباله‌های جهان را تولید می‌کنند که عفونی و سمی هستند، این احتمال وجود دارد که آغشته به مواد رادیواکتیو هم باشند. کشورهایی که سرانه درآمدشان کم است معمولا از روش دفن برای دفع زباله بهره می‌برند که آلودگی آب و زمین را در پی دارد و پرندگانی مثل لاشخور‌ها را در آن محل جمع می‌کند. این روش به دلیل در دسترس نبودن سیستم‌های دفع زباله در برخی از کشورها رواج دارد. سوزاندن نیز روش برخی از کشورهاست که مواد شیمیایی و سمی را که به صورت بالقوه عوامل بیماری‌زا هستند در هوا آزاد می‌کند. اگرچه کارکنان سلامت برای شرایط پرخطر آموزش دیده‌اند اما کارگران جمع‌آوری زباله به مراتب شرایط سخت‌تری دارند.
گزارش‌های سازمان‌های مردم نهاد حاکی از آن است، کارگرانی که مسئولیت تمیزکردن بیمارستان‌ها و جمع‌آوری زباله بیمارستانی را بر عهده دارند نسبت به کادر درمان، بیشتر در معرض بیماری‌های عفونی قرار دارند و شامل واکسیناسیون‌های خارج از نوبت نمی‌شوند و از درمان رایگان محروم هستند. وسایل کار یعنی دستکش، گان، کفش مناسب و عینک در اختیارشان قرار نمی‌گیرد و بدون هیچ وسیله حفاظتی باید به محل کار خود بروند. در برخی از کشورها تنها دستکش نازک لاتکسی در اختیارشان قرار می‌گیرد که هیچ اثری ندارد. کارگران کشورهای مناطق گرمسیری نیز کفش هم به پا ندارند و معمولا با صندل‌های خود به دفع زباله مشغول هستند.
بر اساس استانداردهای جهانی، زباله‌های پزشکی باید در مبدا تفکیک شوند، اجسام تیز و برنده مثل سرنگ‌ها باید در جعبه‌های پلاستیکی مهر و موم شده و دور ریخته شوند. این استاندارد به ندرت در کشورهای در حال توسعه اجرا می‌شود یعنی بیمارستان‌ها تمامی زباله‌ها را در یک سطل نگهداری می‌کنند تا زباله‌های عفونی توسط کارگران از دیگر زباله‌ها تفکیک شود.
به گفته «آوا ورنوویچ» از محققان دانشگاه «ادینبرو»، من در مشاهدات خود از بیمارستان‌های سیرالئون با صحنه‌های وحشتناکی روبرو شدم. کارگرانی که حتی برای شستشوی دستان خود از یک قالب صابون محروم بودند، چگونه از بیماری در امان بمانند؟ بیمارستان‌های این کشور معمولا یک دستگاه دفع زباله دارند به همین دلیل کارگران مجبور هستند تا کیسه‌های زباله را فشرده‌تر کنند. همچنین زباله‌ها را باید به مکانی حمل کنند که محل زندگی موش‌ها و سگ‌هاست.
سازمان بهداشت جهانی شیوع ویروس HIV در این گروه را بسیار بالا می‌داند. بر اساس گزارش‌های منتشر شده از سوی این نهاد، حدود ۳۵ میلیون کارگر دفع زباله در جهان فعالیت می‌کنند که از این تعداد، ۳ میلیون نفر در هر سال دچار بیماری‌های خونی یا پوستی می‌شوند. حدود ۴۰ درصد از هپاتیت‌ها و ۲.۵ درصد از HIV در سطح جهانی برای شاغلان این گروه شغلی است. ۹۰ درصد کارگران مبتلا به این بیماری‌ها در کشورهای کمتر توسعه یافته فعالیت می‌کنند.
کارگران به ندرت مشکلات کار خود را گزارش می‌دهند زیرا خود را عامل اصلی بروز آن می‌دانند. تحقیقات انجام شده در بنگلادش تصویری سیاه از کارفرمایان را به نمایش می‌گذارد. یکی از مدیران بیمارستان‌ها درباره مسئولیت خود در برابر کارگران گفت: هیچ تعهدی دربرابر این افراد نداریم و تغییر شرایط شغلی آنها بر عهده ما نیست.
کارگران دفع زباله معمولا پیمانکاری هستند و میانگین درآمد ماهیانه آنها کمتر از ۵۰ دلار آمریکاست. پیمانکاران معمولا دستمزد ناچیزشان را با یک ماه تاخیر پرداخت می‌کنند اما آنها چشم‌انتظار روز پرداخت مزد هستند تا معیشت خود را تامین کنند.
تمامی کارگران زباله، نه فقط کسانی که زباله‌های پزشکی را جمع می‌کنند، برخوردهای خشن را تجربه می‌کنند و اعضای یک جامعه نیز ترجیح می‌دهند تا افرادی را که در محیط‌های کثیف و آلوده اشتغال دارند، نبینند.
شهرداری کشورهای جهان سوم تنها قادر به جمع آوری ۵۰ تا ۸۰ درصد از زباله‌های تولید شده هستند. با این وجود و علی رغم مزایایی که این گروه می‌توانند برای نظام اقتصادی- زیست محیطی شهرها داشته باشند، فوایدی از قبیل کمک به بازیافت زباله‌های قابل بازیافت، کاستن از هزینه‌های شهری، ایجاد اشتغال بدون نیاز به سرمایه‌گذاری دولتی و منبع درآمد برای اقشار پائین جامعه. این افراد در محیط اجتماعی متخاصمی زندگی می‌کنند و همواره از جانب مسئولان شهری به مثابه افرادی آزاردهنده، مزاحم، مخل و حتی مجرم در بدترین شکل مورد سرزنش قرار می‌گیرند.
واقعیت این است که این گروه، از منزلت اجتماعی بسیار کمی برخوردار هستند و درمعرض تحقیر، خشونت، تمسخر، بهره‌کشی و سوءاستفاده سایر افراد قرار می‌گیرند. برای مثال این افراد در کلمبیا، هند و مکزیک تنها ۵ درصد از ارزش واقعی زباله‌های جمع آوری شده را دریافت می‌کنند. این افراد به طور کلی جزء اقشار بسیار کم درآمد هستند که اغلب در شرایط زندگی اسفبار، فاقد دسترسی به آب، بهداشت و دیگر زیرساخت‌های اساسی، زندگی می‌گذرانند.